اختیار، برون شدی از جبر و فوضی

نکته
این سوال که بالاخره جبر است یا اختیار در پهلوی بسیاری از سوالهای کلامی بلاجواب قرار میگیرد که از اول شروع به تفلسف حکما مطرح بوده و هنوز به همان حالت باقی است که به شوخی من میگویم کار به مصالحه انجامیده. یعنی لکم دینکم و لی دین!
در حدیثی که ظاهرا از امام صادق است ایشان یک چیزی گفته اند که هم جواب است و هم نه. نه از این جهت که امر بین الامرین باز اول بحث جدیدی است که قبلا نبوده و توسط ایشان طرح شده ولی ظاهرا مبهم است. اما آنچه من به آن رسیده ام ولی هنوز تبدیل به علم نشده، برداشت تحت اللفظی از همان اختیار است که ظاهرا باید مراد از امر بین الامرین هم همان باشد.
خوب حالا اختیار چیست که نه جبر است و نه تفویض؟
ببینید ما امروز در فضای فیزیک کوانتوم نفس میکشیم که علیت را به شکل کلاسیکش قبول ندارد و میگوید عوامل عدیده موجب خلق و پدید آمدن چیزی میشوند نه علت واحده. حالا بماند که نفی علیت از سویی هم علت العلل همه علتها و بقول کوانتومیها همه موجب ها را رد میکند که طبعا بازگشت به الحاد و انکار خدا میکند، حالا از آن بگذریم که به طفره دچار نشویم.
بله ما در فضای کوانتومیم که قائل به موجبیت است یعنی عوامل ایجادی متکثر. و این میطلبد که همواره ما در مسیر خود در سر -مثلا- هزار راهی قرار داشته باشیم، و "ناچار" به انتخاب یکی از میان همه باشیم، که چه به حق و چه به ناحق یعنی چه صحیح و چه فاسد یکی را قهرا انتخاب میکنیم و این چاره ای هم ندارد، چون توقف نمیتوانیم بکنیم.
خوب پس ما باید انتخاب اصلح و انسب و یا اشهی و مطلوبتر کنیم. یعنی به عبارتی "به گزینی"کنیم، خوب، این حالا میشود همان معنای تحت اللفظی اختیار. ولی درست است که ما انتخاب کردیم یعنی مختیر بودیم(نه مختار)، اما در شرایط جبر شدید محیطی قرار داشتیم. همان که گفتیم چاره ای از آن نداریم
خوب، پس اینهم که به ما پاسخ درست نداد و سر از اول بحث در آوردیم! این است که گفتم امر بین الامرین را یا امام توضیح نداده یا من مطالعه کافی ندارم .

برچسب‌ها: امر بین الامرین, تفلسف, انتخاب اصلح

خربزه خوردن شمر و امام خسین...